TẾT….TẾT…TẾT HẾT RỒI…!

        Mồng 4 tết, đã thấy các cháu thiếu niên, các ca sĩ hát trên TV câu hát “tết tết tết hết rồi!”,  câu hát khong sai tí nào,  có vẻ vừa vui nhộn vừa tiếc, đối lập với câu “Tết tết tết đến rồi!” hôm trước tết.   Chưa hết tết đâu, các cháu, các ca sĩ ạ, vưỡn còn. Hôm nay mới là mồng ...tết, nhiều nhà vưỡn còn (giò, bánh chưng rượu bia, bánh kẹo). Thời cơ chế thị trường này thì tết trở nên loạn xạ không biết đến bao giờ. Trước tết, lệnh cấm  đi tết, các cơ quan, các  cán bộ  nghiêm chinh im re chấp hành, sau tết “…lại đến rồi!”.  Nói hơi quá đáng, nhiều người, kể cả xếp lớn, chuyển  tất cả mọi việc  trước tết cấm, sau tết không biết có cấm không? Lại phong bao, quà cáp  “đi đêm” như ban ngày, còn trắng trợn, bỏ ngay vào túi vào cặp,  quà cáp vẫn cứ chạy vòng quanh tít mù từ nơi này sang nơi khác, vị này sang vị khác, có khi lại quay về chính mình (he.he!) . Chắc độc giả ngoài cuộc đều hiểu cả.

  Năm nay kém vui  hơn vì có dịch bệnh virut covid19. Việc mời nhau đi nhậu, đi du lịch, đi phượt…giảm nhiều, ăn măc theo mốt thời trang hạn chế, thay bằng khẩu trang bịt kín miệng mũi, khi ra đường nhìn chẳng biết ai với ai, nói không nghe rõ. Các trường học từ mẫu giáo đến đại học bắt buộc “được” nghỉ do dịch bệnh lây lan rộng. Tuy vậy "...tết vẫn chưa hết, thậm  chí....     Riêng tác giả (tôi), tuổi cao, đầu óc lú lẫn khớp đau không dám ra đường đi chơi, nay lại dịch covid hoành hành, chắc khó bị lây, ngồi ở nhà  đọc mạng, viết giao lưu trên blog và gửi email cho người thân lại hay. Tết sẽ hết, hãy ngừng viết về tết,  viết chuyện khác  cho zui.

 

 

CHÚC MỪNG NĂM MỚI

 

Năm Tân Sửu

Hãy

Cưa sừng làm nghé

BẺ GẪY SỪNG TRÂU

Năm nay năm Tân Sửu,  tinh con trâu, mỗ  viết  về Trâu cho vui

Nhưng, phải hoài cổ, vì cuôc đời mỗ, đặc biệt những năm sống ở quê  mỗ đã gắn liền với trâu. Gia đình nuôi một con trâu để cày ruộng. Mỗ  chỉ biết chăn trâu, cắt cỏ cho trâu ăn  những ngày thư nhàn. Năm vào hợp tác xã nông nghiệp Mỗ không biết cày, nhưng bừa dễ dàng nên mỗ có đi sau trâu trên ruộng.

Nhân dịp năm mới Tân Sửu, Mỗ cùng bạn đọc hãy ”gặp trâu cuối năm” bằng hình ảnh cóp py trên mạng hoặc văn thơ ca dao truyện vui.

Trẻ chăn trâu rất vui

“Trâu với nông dân: " Trâu ơi ta bảo trâu này, trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta!"

Con trâu là đầu cơ nghiệp” của dân

“ chồng cày vợ cấy con trâu đi bừa”

“Tậu trâu, lấy vợ làm nhà”.

Trâu với cuội: Chú cuội ngồi gốc cây đa, để trâu ăn lúa gọi cha ời ời, cha còn cắt cỏ trên giời, mẹ còn cưỡi ngựa đi chơi cầu vồng.

Đọc truyện lịch sử thấy Đinh Bộ Lĩnh, chỉ là trẻ chăn trâu, tập trận với nhau mà trở thang vị tướng tài ba. 

Trâu đi vào truyện, tiểu thuyết: …”Con trâu” của Nguyễn văn Bổng , truyện “mùa len trâu” của Sơn nam phim hay và độc đáo,  đi sâu vào nền văn hóa dân  tôc và thế giới.

Trâu cũng trở thành trò vui thể thao, nhiều  vùng quê Hải phòng “chọi trâu” là loại thể thao vàng có thể hái ra tiền, cũng xếp loại nhất, nhì, ba như thể thao khác….

    Thế nhưng, phục vụ con người như thế, nhưng bị coi thường ( ngựa có khi còn được thờ ở đinh, ở chùa)  . Khi trâu già, thậm chí qua đời người ta không cần dụng nữa họ đem thịt để ăn,  khen ngon,   thành khẩu ngữ cho các  đồ tễ “trâu tỏi, bò gừng” (xin lỗi, bò cũng giống trâu). Da trâu bưng thành trống to, nhỏ  phục vụ cho hát chèo tuồng, rước, cho các đám tang, lễ … Sừng trâu chế biến thành quân cờ, lược chải đầu cho các bà, các chị, quý lắm, he.!

.

 

TẾT XƯA

                                   (Hoài cổ cho vui)

Mỗ nhớ lại “túa dua” phong tục tết cổ xưa, mặc dù khi đó mỗ còn nhỏ, đến nay đã lâu rồi, nhưng mỗ vưỡn                                      'hoài cổ" nhớ lại được. Tết ngày nay  là “mốt” thời đại, khác trước nhiều .

 Tết xưa, ba ngày mùng một, mùng hai và mùng ba tháng giêng  (tháng Dần) hàng năm (năm nay Tân Sửu) Trước tết là tháng một (tháng Tý), tháng chạp ( tháng Sửu) thời nay gọi tháng Tý, Sửu là tháng 11, tháng 12 giống kiểu tháng dương lịch.  Thường thường dân chuẩn bị cho  tết từ tháng một như  lúa nếp, gạo dự, gạo tám thơm, nuôi lợn, nuôi gà cho ba ngày tết , “đói ngày giỗ cha, no ba ngày tết” là như thế. Sầm uất đón tết, là từ 23 tháng chạp, ngày táo công (có truyền thuyết riêng về ông Táo, ông công).

Sáng ngày 23 tháng chạp cúng Táo Công xong, chiều đi tảo mộ, (nhiều nơi 30 mới đi tảo mộ) kính mời các cụ, những người đã khuất về hưởng tết   cùng con  cháu cháu chắt…trong nhà, để phù hộ độ trì cho con cháu chắt sang năm tới cầu lộc đắc lộc, cầu tài đắc tài, cầu bình an đắc  bình an,  cầu tràng thọ đắc tràng thọ. Những ngày 24, 25,…đến chiều 30,  chợ búa tấp nập mua sắm tết, vàng mã, hương hoa, hoa quả thờ và lá dong lạt giang gói bánh, mo bó giò , và những thứ ra ngoài giêng hiếm  khó mua. Ngày 27, 28 gói bánh trưng luộc  cả ngày,  nhiều ít nhà nào cũng gói  tùy nhu cầu và khả năng , tạo nên không khí thấp thỏm, nhất là trẻ nhỏ vui đón tết, trong nồi bánh thế nào cũng có chiếc bánh nhỏ,( gọi làbánh sò) giành cho trẻ nhỏ ăn nếm thử trước. Ngày 28, 29 lợn kêu eng éc khắp làng, chiều thì băm chặt, giã giò ầm cả xóm, trẻ con được chén đuôi, bóng…rất vui,… hi…hi!

          Ba mươi, “chưa phải là tết” nhưng là ngày trù bị cho ba ngày tết, đặc biệt là chuẩn bj cho nghi lễ, tiện nghi tết nên rất bận và tấp nập. Buổi sáng gia đình trang trí ban thờ hoa quả, đèn nến, vàng mã,   một mâm cỗ đủ các món  đã chuẩn bị cho ngày tết cúng mời tổ tiên về vui ba ngày tết. Chiều, có mâm cúng nhà thờ họ, tộc trưởng và bên nội ngoại.

          Đêm giao thừa, giờ Hợi (30 tết) bước sang giờ Tý (11 đến 1 giờ)  giao thừa,  nhà nào cũng đốt pháo, có nhà hai ba bánh kèm pháo hoa sáng rực sân, chuông trống nổi lên sân đình sân chùa, sân nhà thờ họ. Các cụ tổ cũng vui được đón giao thừa. Mâm đón giao thừa rất đơn giản, chỉ cần bánh trưng, đĩa giò, chén rượu và thắp hương trên giường thờ mời các cụ về đón giao thừa với con cháu, xong rồi hạ lễ, cả nhà ngồi quanh mâm.

          Ba ngày tết, , đặc  biệt ngày mồng một và mồng hai không ai đến nhà ai, chỉ có đi lễ tổ bện nội bên ngoại mới được đến  lễ tổ xong phải ăn uống (ít nhiều) để lấy may cả năm. Tục xông nhà tết, người được chủ mời đến xông nhà sáng sớm mồng một tết không cần họ hàng, phải là người đàn ông tốt thân thiết. Nếu là người nhà thì phải đi hái lộc đêm giao thừa về.   

          Ngày mồng một mồng hai, khi đi ra đường  ngõ, gặp ai cũng phải chào “năm mới…!” để lấy may cho cả hai. Nếu gặp các cháu nhỏ thân thiết thì mừng tuổi, không nhiều, lấy may  (*). Nếu không có gì bất chắc thì chiều mồng ba phần vàng tiễn các cụ.  Hết tết! Chợ tết, họp ở chợ làng, từ mồng hai  rất sớm, họp mua bán muối, bánh… lấy may.Bước sang tháng Giêng là tháng ăn chơi, hội hè, hội làng, hội đền chùa xa gần, tháng  giêng là tháng ăn chơi…chợ (Viềng mua cây trồng, chùa Hương).

          Viết vài nét nhớ lại tết xưa. Ngày nay, do cơ chế thị trường,  mất đi nhiều tục lệ, chủ yếu là theo mốt nhà giầu.