HOÀI CỔ

“ Tôi là người hoài cổ, tôi yêu và nhớ những gì chưa bị cái gọi là hiện đại vốn kiêu căng xóa mất…”, (Hồi Ký Đồng Bằng của Nhà  văn Nguyên Ngọc) .

 Đoạn văn có hai ý.  Người hoài cổ Nhớ lại những gì quá khứ, cái quá khứ dễ thì xóa mất, cái hiện đại thì kiêu căng. Hai ý  của đoạn văn rất hợp với tâm linh mỗ. Bản thân mỗ cũng hay “hoài cổ” những đêm khuya khó ngủ. Hoài cổ là mẫu số chung hợp với tuổi già.

       Mỗ năm nay đang ở tuổi “bát thập hồi nhi”, đã từng trải nhiều việc gây ấn tượng trong đời, tốt có, xấu có. Có những cái xấu, cái tốt do khách quan, nhưng cũng có cái xấu cái tốt do chủ tự mình gây ra. Trải qua nhiều thời kỳ, nhiều giai đoạn, từ kháng chiến chống pháp, kháng chiến chống Mỹ. Tất tật những việc “tốt”, “xấu” mỗ ít quên, thậm chí không bao giờ quên, nhớ dai. Ví dụ dưới đây:

Hồi nhỏ mới đi học vỡ lòng,(đồng ấu, tiểu học…) thày giáo  làng, dạy trẻ  học chữ, thày chỉ dạy học chữ cái (a,b,c…u, ư) sau đó là vần chắc, vần bằng…

Học viết, câu chữ, tính cộng trừ, nhân chia. Khen chê chỉ bằng roi mấy, thước kẻ . Sau CM, kháng chiến học chế độ ta (cấp 1-2-3..), vừa học chữ vừa học đủ thứ (đức, trí, thể, mỹ), học onlinen học trực tuyến lập trình xa vời vợi, nhưng chất lượng dạy và học vưỡn đạt, không kém.

      Thời  Pháp gia đình là cơ sở kháng chiến chống Pháp  cán bộ kháng chiến đóng, ủng hộ lương thực, tre rào làng kháng chiến. đến CCRĐ gia đình bị quy là địa chủ, bố bị trói, bị đấu,  giam giữ, ruộng nhà cửa, trâu bò bị tịch thu, Sửa sai, được trả lại toàn bộ  tài sản bị tịch thu, trừ ruộng đất, cụ Hồ lau nươc mắt, đại tướng đọc bài cáo lỗi, ông gia bố tôi cũng chảy nươc mắt,  (mỗ tôi đã viết đầy đú trong một bài trên blog)

      Thời kỳ chống Mỹ, mỗ tôi nhập bộ đội nghĩa vụ, chứng kiến đầy đủ đời lính. Chân đi dép cao su, đầu đội mũ tai bèo, vai khoác ba lô con cóc, hành quân, ngũ võng, nhậu lương khô…nhưng rất may, do ở đơn vị hậu cần, không biết cầm súng, không biết bắn.   

 

       Hồi giải phòng miền nam (1975), đơn vị mỗ tiếp quản kho quân y ở bán đảo Cam Ranh.  Cảng Cam Ranh, Mỹ để lại, trống không (kho tài sản, kho vũ khí, lương thực, thiết bị y tế,…),  chiến lợi phẫm hầu như không còn gì, không hiểu ai lấy... Kho quân y đơn vị mỗ tiếp quản chủ yếu là hàng quân y của nhà nước đem đến giao để dự trữ,  phân phát cho khu vực phía nam mới giải phóng, có giấy tờ sổ sách, niêm phong. Bán đảo còn rất hoang sơ, chỉ có bộ đội hải quân,  núi cát và đồi trọc, hoang vu .  Khi ra thị xã Cam ranh có việc, phải qua cầu Mỹ Ca, lính tráng không được ra, chiến sĩ phải có giấy phép mới được qua cầu. đồng thời còn bị khám rất kỹ. Bên trong bán đảo Cam ranh chỉ có một phường Cam Xuân nhỏ là có dân, chủ yếu là vợ con sĩ quan ngụy và cave (!) được ở sinh sống cùng với chồng, và bán hàng hóa cho lính ngụy.  Ngày nay thì khác hẳn rồi, ngồi xem TV thấy Cam Ranh hoành tráng ghê, ngoài cảng, có nơi du dịch, có sân bay quốc tế, có khách sạn…Mỗ, chắc chắn, không thể đến thăm lại được vì lép ví, không có “tiền chùa”.

 Cùng thời, có hai chú em họ tù ở đảo Phú Quốc, khi giải phóng miền Nam được trao trả tù binh, nay sống ở quê nhà. Phú quốc bây giờ khác xưa lắm rồi, không còn nhà tù, trở thành thành phố du lịch rất “hoành tá tràng”, hai chú em ngồi xem TV, không chút khao khát được đến thăm lại Phú Quốc. Nhưng có muốn cũng được, chẳng ai để ý đến, chỉ ngồi ở nhà, ước mong được gặp lại đồng đội, đồng chí cùng lao tù ở PHÚ QUỐC để cùng nhau  tâm sự, hoài cổ, nhớ lại một thời oanh liệt. Hết ví dụ.

   Bây giờ: người ta sống theo mốt.  Mốt nghĩa là cách thức, phương pháp, quy tắc, mức độ chuẩn mực chung  được công nhận tức thời nhưng dễ thay đổi, (theo từ điển la tinh (modul), tiếng Pháp (mode)  tiếng Việt phiên âm tiếng pháp ( mốt)

 Ở Viêt nam, thời hiện đại, lĩnh vực nào cũng có mốt, không chỉ thời trang. Đám cưới, thiếp cưới, mừng thọ, hội làng, xây dựng, xây  đình chùa đều theo mốt. Giầu thì khoe sang nhiều tiền, nghèo thì đua đòi mốt để khỏi bị thiên hạ coi thường.  Mốt là một nguyên nhân nẩy sinh ra rất nhiều tệ nạn xã hội như cờ bạc, trộm cắp, cướp, hụi, loạn xã hội,…mất tình cảm bạn bè, thâm chí tình máu mủ. Nhà nước, các cơ quan từ nhỏ đến to, từ thấp đến cao mọi lĩnh vực đều thích mốt theo nhiệm kỳ, nhiệm kỳ sau mốt mới. Mốt, ngoài đời bây giờ đang kiêu căng, khi hết mốt nhà cửa thì đập phá làm lại, đồ dùng vật dụng đem vứt vào đống rác, thời trang không vứt hố rác được thì đem tặng người nghèo, lũ lụt, lại được tiếng lá lành,  để khỏi phải hoài cổ.

“Mốt”, bạn đọc bỏ bớt đi dấu mũ (^) thành “mót” thì đúng hơn.. .Mốt (mót) cũng chỉ như là đỏng đảnh có thời hạn.

Còn  những người hiểu biết, có văn hóa, thì không thích mốt, sống  khác, tránh xa, kệ xác, có cách sống riêng,  như “hoài cổ” của cụ Nguyên Ngọc, không thích khen chê, thậm chí còn xấu hổ ngại ngùng khi sử dụng mốt. Cám  ơn nhà văn Nguyên Ngọc, giúp mỗ tỉnh giấc khi mê ngủ!